ΠΥΛΑΡΟΣ

ΤΑ ΚΑΤΑΛΥΜΑΤΑ

Η περιοχή της Πυλάρου στη βόρεια Κεφαλονιά, θα μπορούσε να υπάρχει μόνο για να κρατάει στην αγκαλιά της τη μαγευτική παραλία του Μύρτου. Η φύση και η ιστορία όμως, επεφύλαξαν και άλλες αποκλειστικότητες για αυτό το κομμάτι του νησιού των αντιθέσεων. Η γενέτειρα του Μαρίνου Αντύπα, όμορφη και ατίθαση, απλώνεται από τον Κόλπο του Μύρτου μέχρι τις ακτές της Αγίας Ευφημίας, ανάμεσα στα βουνά Αγία Δυνατή και Καλόν Ορος.

Με πεντακάθαρα χωριά όπου ο χρόνος κυλάει νωχελικά στα παραδοσιακά καφενεία μιας άλλης εποχής, αλλά και Περιοχές Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους (NATURA). Η μία ακτή της Πυλάρου αντικρίζει την Ιθάκη, είτε ισότιμα από την παραλία της Αγίας Ευφημίας, είτε αφ’ υψηλού από τη Μονή Θεμάτων.

Η άλλη αγναντεύει το ανοιχτό πέλαγος που απλώνεται εκεί στο βάθος του ορίζοντα, που τελειώνει το παιχνίδι των χρωμάτων στα νερά του Μύρτου. Η ενδοχώρα, παρά τον ανταγωνισμό που δέχεται από τις δύο ακτές, διεκδικεί το δικό της μερίδιο στην αποπλάνηση του επισκέπτη.

Τα Δρακοπουλάτα, τα Αντυπάτα, τα Μακριώτικα, τα Δενδρινάτα – η «άλλη» Πύλαρος – κερδίζουν τις εντυπώσεις, τόσο σαν μέρη φυσικής ομορφιάς, όσο και σαν τοποτηρητές της παράδοσης της Πυλάρου.

Ο Δήμος Πυλαρέων οριοθετείται από δύο ορεινούς όγκους, την Αγία Δυνατή (1.131μ.) και το Καλόν Ορος (900 μ.) και δύο θάλασσες, της Αγίας Ευφημίας, ανατολικά και του Μύρτου, δυτικά. Απέχει από την πρωτεύουσα του νησιού, το Αργοστόλι, 34 χλμ. Η έδρα του Δήμου, η Αγία Ευφημία, απέχει μόλις 9 χλμ. από το λιμάνι της Σάμης, που είναι και η βασική πύλη εισόδου της Κεφαλονιάς.

Ιστορικά, η Πύλαρος είχε και έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς από την αρχαία εποχή συνιστούσε το πέρασμα ή την πύλη για τη βόρεια Κεφαλονιά. Το όνομά της παραπέμπει στη λέξη «πυλωρός», που σημαίνει «φρουρός της πύλης».

Κατά την κλασσική περίοδο υπήρξε τμήμα της πόλης-κράτους της Σάμης. Η ύπαρξη ερειπίων οχυρωματικών πύργων στην Αγία Ευφημία και στα Δρακοπουλάτα μαρτυρούν τον ρόλο της Πυλάρου στον έλεγχο εισόδου και εξόδου προς και από την εύφορη κοιλάδα της.

Η μεσαιωνική περίοδος επέφερε ανακατατάξεις και χωροταξικές αλλαγές, ενώ, κατά τη μετέπειτα Φραγκοκρατία και Ενετοκρατία, σημειώθηκαν μετακινήσεις πληθυσμών ως συνέπεια της πολιτικής του εποικισμού και της επικράτησης των φεουδαρχικών δομών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία νέων οικισμών.

Κατά την περίοδο της Αγγλοκρατίας, η Πύλαρος είχε σημαντική συνεισφορά στο ριζοσπαστικό ενωτικό αγώνα. Οι Πυλαρινοί συμμετείχαν και στην Επανάσταση του 1821, ενώ από το λιμάνι της Αγίας Ευφημίας εφοδιάζονταν οι επαναστατημένες περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας. Μετά την Ενωση των Επτανήσων με την Ελλάδα (1864), η Πύλαρος κατέκτησε σημαντική θέση στην πολιτική, κοινωνική και οικονομική πορεία της Κεφαλονιάς, καθώς πολλοί Πυλαρινοί διακρίθηκαν στη νεότερη ιστορία του τόπου. Εξέχουσα μορφή παραμένει ο πρωτομάρτυρας της αγροτικής ιδέας Μαρίνος Αντύπας (1872-1907), με την αδιαμφισβήτητη συμβολή του στη διάδοση των πρωτοσοσιαλιστικών ιδεών στην Κεφαλονιά και στην προώθηση του αγροτικού κινήματος στη Θεσσαλία.

Από τα τέλη του 19ου με αρχές του 20ου αιώνα, αρκετοί Πυλαρινοί στράφηκαν προς τη θάλασσα, ενώ η Αγία Ευφημία έγινε εμπορικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής. Μεγάλη μερίδα του πληθυσμού ασχολήθηκε με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Οι Πυλαρινοί τεχνίτες του τυριού διέδωσαν την τέχνη, όχι μόνο στον ελλαδικό χώρο, αλλά και στα Βαλκάνια και τη νότια Ιταλία.

Ο πόλεμος του 1940 και η ιταλογερμανική κατοχή, καθώς και ο σεισμός το 1953 αποτέλεσαν μεγάλα χτυπήματα για την πρόοδο και ανάπτυξη της περιοχής, αφού είχαν σαν αποτέλεσμα τη μαζική μετανάστευση. Τις τελευταίες δεκαετίες, ακολουθώντας τη γενικότερη πορεία της Κεφαλονιάς, η Πύλαρος έχει μπει σε νέα τροχιά κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης.

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ

Η σημασία της Πυλάρου στην αρχαιότητα, ως τοποτηρητής της βόρειας Κεφαλονιάς, αποδεικνύεται περίτρανα από την ύπαρξη οχυρωματικών πύργων στις δύο αντικριστές πλαγιές του κάμπου. Ιδιαίτερα εντυπωσιακό είναι το κτίσμα στη θέση Παλάτια, έξω από την Αγία Ευφημία. Ανάμεσα από τους τεράστιους ογκόλιθους των τειχών ξεπροβάλει όλος ο κάμπος και η ανατολική ακτή. Στην οδό Αρχαιοτήτων της Αγίας Ευφημίας υπάρχει ψηφιδωτό δάπεδο που ανήκε σε Ρωμαϊκή Επαυλη. Σε όλη την Πύλαρο υπάρχουν προσεισμικά και διατηρητέα κτίσματα, ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής αξίας και αισθητικής.

thematamonasteryΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΘΕΜΑΤΩΝ

Η Μονή ιδρύθηκε στα τέλη του 10ου αιώνα και βρίσκεται στο όρος Αγία Δυνατή, ανάμεσα σε ένα μαγευτικό δάσος από αιωνόβια πουρνάρια, το γνωστό «Πουρναρόδασος». Η θέα από τη Μονή είναι μοναδική, καθώς αντικρίζει την Ιθάκη και το Ιόνιο από ένα ιδιαίτερα πλεονεκτικό σημείο.

Στην εκκλησία διατηρείται, τόσο το παλιό ξυλόγλυπτο τέμπλο, όσο και αρκετές από τις παλιές εικόνες. Η πιο σημαντική από αυτές, η «Παναγία των Θεμάτων», λιτανεύεται κάθε Τρίτη του Πάσχα, που γίνεται και το μεγάλο λαϊκό πανηγύρι στο διπλανό Πουρναρόδασος.

Η Μονή Θεμάτων είναι προσβάσιμη από έναν φαρδύ ασφαλτοστρωμένο δρόμο, που δίνει τη δυνατότητα στον επισκέπτη να σταματήσει και να απολαύσει την εκπληκτική θέα κατά την ανάβαση προς τη Μονή.

Η εκκλησία της Αγίας Ευφημίας, στον ομώνυμο οικισμό, αποτελεί σημαντικό πνευματικό κέντρο της Πυλάρου. Κάθε χρόνο, στις 11 Ιουλίου, γιορτάζεται η μνήμη της Αγίας Ευφημίας με λιτάνευση της εικόνας και πραγματοποιείται ένα από τα μεγαλύτερα και πιο δημοφιλή λαϊκά πανηγύρια της Κεφαλονιάς.

Σε όλη την Πύλαρο υπάρχουν εκκλησίες και ξωκκλήσια αξιόλογης αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής αξίας. Τα σημαντικότερα από αυτά είναι η Μονή Ανατολικού – ή «Αντελικού» κατά τους ντόπιους – που βρίσκεται στο δρόμο προς την Ερισσο και είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου, η εκκλησία της Υπαπαντής και η εκκλησία στα Σία. Η Μονή Ανατολικού ιδρύθηκε το 1194 και η σημερινή εκκλησία είναι ένα από τα λίγα κτίσματα της περιοχής που γλίτωσε από τους σεισμούς του 1953.

ΟΙΚΙΣΜΟΙ

Η Πύλαρος είναι διάσπαρτη από μικρά και μεγαλύτερα γραφικά χωριά, το κάθε ένα από αυτά με το δικό του μοναδικό χρώμα και ιστορία. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το παραδοσιακό χωριό Δρακοπουλάτα με πολλά προσεισμικά κτίσματα – δείγματα εξαιρετικής αρχιτεκτονικής. Το κεφαλοχώρι της Πυλάρου, τα Μακριώτικα, προσφέρει εκπληκτική θέα προς τον κάμπο και τη θάλασσα. Στα Ποταμιανάτα, δίπλα από το άγαλμα του Μαρίνου Αντύπα, δεσπόζει ο προσεισμικός μύλος – ένας από τους πολλούς που υπήρχαν παλιά στην περιοχή.

Στα Φερεντινάτα υψώνονται τα απομεινάρια του καμπαναριού του Σωτήρα, που κάποτε υψωνόταν στα 33 μέτρα, ενώ στα διπλανά Δενδρινάτα, υπάρχει ένα παλιό ξυλόγλυπτο τέμπλο μεγάλης αξίας στο ναό του Αγίου Κωνσταντίνου. Τα Διβαράτα, κοντά στην παραλία του Μύρτου, αποτελούν πέρασμα προς την Ερισσο και προσφέρουν πολλά σύγχρονα καταλύματα και παραδοσιακές ταβέρνες.

Σε κάθε χωριό της Πυλάρου, ο επισκέπτης θα βρει εντυπωσιακά παραδοσιακά κτίσματα και πεντακάθαρους κοινόχρηστους χώρους σμιλευμένους από την μοναδική πέτρα της Φάλαρης. Γι’ αυτό και η περιήγηση στην ενδοχώρα της Πυλάρου επιφυλάσσει, τόσες ευχάριστες εκπλήξεις, όσες και οι ακτές της.

ΠΑΡΑΛΙΕΣ

myrtosbeach

Το πιο συναρπαστικό συνάντημα των γαλαζοπράσινων νερών του Ιονίου με τις ακτές της Κεφαλονιάς γίνεται στο Μύρτο.

Γι’ αυτό, αν μια εικόνα ισούται με χίλιες λέξεις, τότε η εικόνα της ελληνικής παραλίας με τη μεγαλύτερη φωτογένεια δικαιούται έναν τόμο λέξεων.

Μόνο που ο Μύρτος είναι κάτι παραπάνω από εικόνα, έστω και αν η φωτογραφία του, εδώ και χρόνια, αποτελεί το «σήμα κατατεθέν» του νησιού. Είναι η θάλασσα που πρέπει να δεις από κοντά, για να ζήσεις την απόλυτη εμπειρία με όλες σου τις αισθήσεις.

Τι είναι τελικά ο Μύρτος; Το απόλυτο μπλε και τυρκουάζ, σε ένα ατέλειωτο παιχνίδι υπεροχής με τα βράχια της δυτικής Πυλάρου και την απέραντη ακτή στρωμένη με άσπρη άμμο και βότσαλα. Η ομορφιά της θάλασσας και η αποθέωση των χρωμάτων. Το πρώτο αντίκρισμα από το ύψος του δρόμου, που κόβει την ανάσα. Η διαδρομή προς την παραλία, που περνάει μέσα από μια πυκνόφυτη χαράδρα, επιτρέποντας ανά διαστήματα, μια κλεφτή ματιά προς το μεγαλείο της φύσης που περιμένει λίγο πιο κάτω να συγκλονίσει τις αισθήσεις. Το κολύμπι στα πιο χρωματιστά και διάσημα ελληνικά νερά. Και το παιχνίδι με τον ήλιο πάνω στα ολοστρόγγυλα κάτασπρα βότσαλα.

Η παραλία του Μύρτου έχει μήκος γύρω στα 800μ, πολύ μεγάλη ζώνη παραλίας με βότσαλα και άμμο και εξαιρετικά καθαρά νερά. Επί σειρά ετών η παραλία φέρει “Γαλάζια Σημαία”. Οι τιμητικές διακρίσεις περιλαμβάνουν το πρώτο βραβείο της καλύτερης παραλίας για την περίοδο 2003-04, σε διεθνή διαγωνισμό μέσω της ιστοσελίδας www.thalassa.gr

Η ομορφιά των ακτών της Πυλάρου δεν εξαντλείται στο Μύρτο. Τα πεντακάθαρα νερά της παραλίας της Αγίας Ευφημίας προσφέρουν μια εναλλακτική λύση για κολύμπι και παιχνίδια με το κύμα και τον ήλιο. Στην περιοχή Γυρός – επέκταση της ακτογραμμής της Αγίας Ευφημίας – οι λάτρεις της θάλασσας βρίσκουν τον δικό τους παράδεισο στα κρυστάλλινα νερά, που χαϊδεύουν την κάτασπρη αμμουδιά ανάμεσα στα ιδιόμορφα ραβδωτά βραχάκια της ακτής.

Σε όλο το μήκος της διαδρομής 9 χλμ., από την Αγία Ευφημία μέχρι τη Σάμη, υπάρχουν, δίπλα ακριβώς στο δρόμο, μικρές παραλίες – διαμάντια. Αμέτρητες μικρές αμμουδιές, σχεδόν σφηνωμένες ανάμεσα στα χαρακτηριστικά βράχια της περιοχής, με πεντακάθαρα διάφανα νερά, επιτρέπουν στον επισκέπτη να απολαύσει το κολύμπι στη δική του «ιδιωτική» παραλία. Οι επίπεδοι λαξευτοί βράχοι της ακτής προσφέρονται για ηλιοθεραπεία και βουτιές.

Τόσο στις δυτικές, όσο και στις ανατολικές ακτές της Πυλάρου, υπάρχουν μαγευτικοί κολπίσκοι προσβάσιμοι μόνο από τη θάλασσα. Τα πεντακάθαρα βαθιά νερά και ο εκπληκτικός βυθός είναι ιδανικά για κολύμπι και καταδύσεις.

Στην Αγία Ευφημία λειτουργεί Σχολή Καταδύσεων που προσφέρει μαθήματα κατάδυσης. Σε τακτά διαστήματα οργανώνονται, από τη σχολή, ομαδικές καταδυτικές εκδρομές στη γύρω περιοχή.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Το Καλόν Ορος έχει χαρακτηριστεί Περιοχή NATURA (κωδικός GR2220001), βάσει της Οδηγίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης ΦΥΣΗ 2000, που αποσκοπεί στην ίδρυση ενός συγκροτημένου δικτύου οικολογικών παραδείσων. Η χαρακτηρισμένη περιοχή έχει συνολική έκταση 2.566 εκτάρια και θεωρείται σημαντικός οικότοπος, λόγω της ποικιλίας της μεσογειακής μακίας.

Η βλάστηση αποτελείται κυρίως από σκίνα, πουρνάρια και κουμαριές, ενώ σε ορισμένα σημεία βρίσκουμε ένα έντονα κόκκινο υποείδος παιώνιας, ολόκληρα λιβάδια από διάφορα είδη ορχιδέας και μεγάλη ποικιλία αγριολούλουδων. Το Καλόν Ορος έχει χαρακτηριστεί ως μια από τις “Σημαντικές Περιοχές για τα πουλιά της Ελλάδας”.

Τόπος έντονης κτηνοτροφικής δραστηριότητας τους προηγούμενους αιώνες, το Καλόν Ορος είναι διάσπαρτο με πέτρινα καλύβια μιας ιδιόμορφης τεχνοτροπίας. Η προστασία του περιβάλλοντος αποτελεί θέμα έντονου προβληματισμού και δραστηριοποίησης στην Πύλαρο, μια περιοχή τόσο προικισμένη σε φυσικές ομορφιές.

Τα αιολικά πάρκα, τόσο στο όρος Αγία Δυνατή όσο και στο Ημεροβίγλι – στα σύνορα του Δήμου Πυλαρέων με το Δήμο Αργοστολίου – εντάσσονται στις προσπάθειες για χρήση εναλλακτικών μορφών ενέργειας.

Η Εθελοντική Ομάδα Προστασίας Περιβάλλοντος Πυλάρου ασχολείται με την δασοπροστασία κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, ενώ συμβάλλει καθοριστικά σε δραστηριότητες όπως δενδροφύτευση, καθαρισμό ακτών και κοινόχρηστων χώρων.